در فاز شروع عمدتا چه نوع ریسکهایی مدیریت می شوند؟

يك پرو‍‍‍ژه، مانند زندگي غير مشخص است. ما ريسكها را به دو دليل شناسايي مي كنيم: 1- پيش گرفتن از آنها و كاهش آنها، البته اگر امكان داشته باشد. 2- براي پاسخ دادن به آنها زماني كه استراتژيهاي كاهشي ما بي نتيجه باشند.

ريسك ها گرداننده هاي طرح هاي تكرار هستند،‌ تكرارها حول پوشش دادن ريسك هاي ويژه طرح ريزي شده اند، و سعي مي كنند كه يا ريسك را محدود كنند و يا آنرا كاهش دهند. ليست ريسك ها به صورت دوره اي بازنگري مي شود تا ميزان مؤثر بودن استراتژيهاي كاهش ريسك را ارزيابي كند. 

كليد مديريت ريسك اين نيست كه تا زماني كه يك ريسك بوجود مي آيد صبر نماييم و بعد تصميم بگيريم كه با آن چه بكنيم. 

استراتژيهاي مديريت ريسك

 اجتناب از ريسك: سازماندهي مجدد پروژه به طوريكه ريسك نتواند پروژه را تحت تأثير قرار دهد. 

 انتقال ريسك: سازماندهي مجدد پروژه به طوريكه فرد يا چيز ديگري متحمل ريسك شود ( مشتري، فروشنده، بانك‌، عنصري ديگر و غيره ) اين استراتژي يك استراتژي خاص اجتناب از ريسك است.

 قبول ريسك: تصميم بگيريد كه با ريسك به عنوان يك پيشامد سازگاري يابيد. در واقع اين استراتژي عبارتست از نظارت بر علائم ريسك و تصميم گيري بر اساس يك طرح پيشامد در مورد اينكه اگر ريسك ظهور كرد چه بكنيم. اگر تصميم بگيريد كه ريسك را قبول كنيد، بازهم بهتر است كه ريسك را كاهش دهيد، يعني اينكه چند عمل فوري در جهت كاهش اثر ريسك انجام دهيد. 

انواع ريسكــها

اين مسأله كه ميان ريسكهاي مستقيم و غير مستقيم تمايز قائل شويم حائز اهميت است. به طور ساده يك ريسك ساده مستقيم يك ريسكي است كه ما چند درجه اي روي آن كنترل داريم، ريسكهيا غير مستقيم آنهايي هستند كه ما نمي توانيم آنها را كنترل كنيم.

انواع ريسكها عبارتند از : ريسك هاي منابع، ريسك هاي كسب و كار، ريسك هاي فني و ريسك هاي زمانبندي .

ريسكـهاي منابع

ريسك هاي منابع به نوبه خود شامل ريسك هاي سازمان، سرمايه،‌افراد و زمان است. 

1- سازمان

 آيا تعهد كافي براي اين پروژه وجود دارد؟ 

 آيا اين بزرگترين پروژه اي است كه اين سازمان تا به حال مبادرت به انجام آن كرده است؟

 آيا يك فرآيند "خوب تعريف شده" براي مهندسي نرم افزار وجود دارد؟ آيا نيازمنديها جمع آوري و مديريت شده اند؟

2- سرمايه

 آيا سرمايه گذاري براي تكميل پروژه انجام شده است؟

 آيا سرمايه براي آموزش و تربيت نيروي متخصص،‌ اختصاص داده شده است؟

 آيا محدوديتهاي بودجه از قبيل اينكه سيستم بايد با مخارجي ثابت تحويل داده شود و يا اينكه از آن صرف نظر شود، وجود دارد؟

 آيا برآوردهاي مخارج درست هستند؟

3- افراد

 آيا افراد كافي در دسترس هستند؟

 آيا افراد تجربه و مهارت مناسب را دارند؟

 آيا قبلاً با هم كار كرده اند؟

 آيا افراد باور دارند كه پروژه مي تواند انجام شود؟

 آيا نمايندگان كارفرما براي بازنگريها در دسترس هستند؟

 آيا متخصصين دامنه عملياتي (‌تكنولوگ ها) در دسترس اند؟

4- زمان

 آيا زمانبندي واقع گرايانه است؟

 آيا مي توان كارآيي را با زمانبندي متناسب كرد؟ 

 تاريخ تحويل تا چه اندازه اي حائز اهميت است؟

 آيا زمان كافي براي انجام درست كار وجود دارد؟

ريسك هاي كسب وكار 

 اگر يك رقيب زودتر وارد بازار شود چه كنيم؟

 اگر سرمايه پروژه به مخاطره افتاد چه كنيم؟

 آيا ارزش تصور شده سيستم بيشتر از مخارج تصور شده مي باشد؟

 اگر نتوانيم با تأمين كننده هاي كليدي قرارداد ببنيدم چه كنيم؟

ريسك هاي فني 

ريسك هاي فني به نوبه خود شامل ريسك هاي حوزه اي، ريسك هاي تكنولوژيك و ريسك هاي وابستگي بيروني هستند. 

1- ريسكهاي حـوزه اي

 آيا موفقيت مي تواند سنجيده شود؟

 آيا بر سر مسأله چگونگي سنجش توافق وجود دارد؟

 آيا نيازمنديها كاملاً پايدارند و به خوبي فهميده شده اند؟

 آيا حوزه پروژه ثابت است يا اينكه حوزه در حال گسترش است؟

 آيا مقياسهاي زماني توسعه پروژه كوتاه و غير قابل انعطاف هستند؟

2- ريسك هاي تكنولوژيكي

 آيا تكنولوژي اثبات شده است؟

 آيا هداف استفاده مجدد قابل توجيه هستند؟

 آيا حجم تراكنش ها در نيازمنديها قابل توجيه اند؟

 آيا نرخ تراكنش ها درست برآورده شده اند؟ آيا كاملاً بهينه اند؟

 آيا حجم داده ها منطقي اند؟ 

 آيا نيازمنديهاي تكنيكي غير عادي يا جدي وجود دارند كه نياز باشد تيم پروژه مشكلاتي را كه قبلاً با آنها سرو كار نداشته مورد توجه قرار دهد؟

 آيا موفقيت به محصولات خدمات و تكنولوژيهاي جديد و بكر،‌ سخت افزار، نرم افزار يا تكنيكهاي جديد و اثبات نشده وابسته است؟

 آيا وابستگي هاي بيروني به سيستمهاي ديگر وجود دارد؟ آيا واسط هاي مورد نياز وجود دارند يا اينكه بايد ساخته شوند؟

 آيا قابليت دسترسي و نيازمنديهاي امنيتي غير قابل انعطاف وجود دارد؟

 آيا كاربران سيستم در مورد نوع سيستم در حال توليد بي تجربه اند؟

 آيا ريسك فزآينده در ارتباط با اندازه يا پيچيدگي برنامه يا جديد بودن تكنولوژي وجود دارد؟

 آيا لازم است زبان ملي حمايت شود؟

 آيا امكان طراحي، پياده سازي و اجراي اين سيستم وجود دارد؟ برخي سيستم ها آنقدر بزرگ و پيچيده اند كه نمي توانند هيچ گاه بدرستي كار كنند. 

3- ريسك وابستگي بيروني

 آيا پروژه به سايز پروژه هاي توليدي كه همزمان رد شركت انجام مي شوند وابسته است؟

 آيا موفقيت پروژه به محصولات آماده يا مؤلفه هايي كه در خارج از شركت توليد شده اند وابسته است؟

 آيا موفقيت پروژه به مجتمع سازي مناسب ابزار وابسته است؟ اين ابزارها شامل ابزارهاي ساخت، تكنولوژيهاي پياده سازي است. آيا يك طرح جايگزين براي اين تحويل پروژه بدون اين تكنولوژيها داريد؟

ريسك هاي زمانبندي

تجربه نشان مي دهد كه 85% ريسكها اثر مستقيم يا غير مستقيم روي زمانبندي دارند، و بنابراين بطور ضمني هم روي هزينه هم تأثير دارند، شايد تنها بطور مستقيم 5% ريسكها فقط روي هزينه اثر دارند. بقيه اثر مستقيمي روي هزينه يا زمانبندي ندارند،‌اما براي مثال روي كيفيت اثر دارند. 

بطور كلي تعهد زمانبندي خود را معادل بهترين برآورد انجام شده بعلاوه زماني براي پيشامدها قرار دهيد. 

پيشامدها + برآورد = تعهد

برخي ديگر توصيه كرده اند كه انتظارات رمانبندي را با استراتژي اصلاح عمل برابر قراردهيد، يعني اينكه آنها را بر مبناي طرح پيشامدهاي خودتان قرار دهيد، اما اين امر بسيار بدبينانه است زيرا همه ريسكها واقعاً بروز نمي كنند. ريسكهاي زمانبندي در برخي ابزارهاي برآورد و هزينه وجود دارند. براي مثال در مدل COCOMO بسياري از گردانندگان واقعي هزينه، فاكتورهاي ريسك هستند؛ مثلاً :‌

- پيچيدگي

- محدوديتهاي بلادرنگي

- محدوديتهاي حافظه

- تجربه

- دردسترس بودن ابزار خوب

- فشار زمانبندي

منبع : http://modirangroup.ir/modules/newbb/viewtopic.php?topic_id=285&forum=50